“Ma trận“ sách tham khảo

"Loạn” sách, "loạn" giá

Dạo một vòng các nhà sách lớn, nhỏ trên địa bàn Hà Nội như Cầu Giấy, Xuân Thuỷ, Đinh Lễ, Giảng Võ… điều dễ nhận thấy là số lượng STK chiếm diện tích lớn gấp nhiều lần so với sách giáo khoa.

Ngoài một số NXB quen thuộc, vài năm trở lại đây còn có sự góp mặt của rất nhiều NXB khác khiến thị trường STK trở nên "bát nháo". Số lượng STK tăng dần theo bậc học, từ mầm non đến bậc tiểu học, THCS, THPT, đặc biệt đến lớp 12 thì số đầu STK rất nhiều.

Số lượng nhiều, mẫu mã bắt mắt, nhưng chất lượng thì không biết đường nào mà lần. Nhiều cuốn nội dung sao chép, vay mượn lẫn nhau nhưng giá cả lại "trên trời" khiến không ít phụ huynh, học sinh đau đầu khi lựa chọn.

Chị Phan Thị Hà (Yên Xá, Tân Triều, Thanh Trì), cùng con trai đang học lớp 3 Trường Tiểu học Yên Xá tới cửa hàng sách giáo dục 42 Cầu Bươu tìm mua STK. "Tôi như lạc vào "ma trận" bởi có quá nhiều đầu sách, đã thế lại nhiều NXB, mỗi NXB lại có nhiều cuốn của nhiều tác giả khác nhau với nội dung na ná nhau, nhưng giá cả "chênh" nhau khá nhiều. Cùng là cuốn văn mẫu lớp 3, mà có cuốn 25.000 đồng, có cuốn 50.000 đồng. Không biết đắt hơn có đồng nghĩa với chất lượng tốt hơn không" - chị Hà than thở.

Tham khảo mua sách ở nhiều nơi, chị Hà cho biết: “Chỉ một nhà sách ở phố Nguyễn Xí, STK cấp tiểu học có trên 100 sách khác nhau, cấp THCS, THPT có khoảng 500 đầu sách. Trong số đó, “văn mẫu” chiếm số lượng áp đảo với nhiều tên gọi “150 bài văn mẫu”, “200 bài văn mẫu”, hoặc “Để học tốt môn văn”…

Hoa mắt tìm STK, nhưng khi hỏi về danh sách STK của mỗi lớp, nhân viên nhà sách giáo dục 42 Cầu Bươu cũng chỉ biết lắc đầu: “Chúng em chỉ liệt kê danh sách sách giáo khoa. Còn STK quá nhiều, khách hàng muốn mua sách thì phải đến từng kệ tìm kiếm, nhà sách không thể thống kê được số lượng”.

Trả lời câu hỏi, trước "ma trận" STK, phụ huynh nên lựa chọn như thế nào? Hiệu trưởng 1 trường tiểu học ở Giáp Bát, Hoàng Mai cho rằng: Hiện chương trình tiểu học đang quá nặng. Một số bài trong sách giáo khoa còn phải bỏ bớt nên nhà trường không nên đưa thêm STK cho học sinh. Theo vị hiệu trưởng này, thật ra STK cần cho giáo viên hơn là học sinh. Bởi giáo viên cần đọc nhiều, hiểu nhiều để có thêm kiến thức ra bài tập cho học sinh.

Để chọn STK có chất lượng, hiệu trưởng này cũng chia sẻ: Việc đầu tiên phụ huynh và học sinh phải quan tâm là chọn các NXB có uy tín, sau đó là tên tác giả. Kinh nghiệm quý báu nhất khi chọn sách là phải đọc từng trang.

Đề phòng sách lậu

Mỗi năm có không ít cuộc phát hiện và truy bắt các tổ chức in, phân phối sách in lậu trên toàn quốc, nhưng tình trạng sách giả, sách lậu vẫn có chiều hướng gia tăng, thậm chí diễn biến ngày càng tinh vi. Nếu như trước đây, việc in lậu sách chỉ dừng lại ở những đầu sách mới, sách bán chạy thì hiện nay ngay cả giáo trình, sách giáo khoa, STK cũng bị in lậu một cách trắng trợn.

Đại diện NXB Giáo dục Việt Nam cho biết, sách in lậu thường có chất lượng giấy và mực in xấu. Còn sách thật phải có tem chống hàng giả, giấy dày, màu mực rõ ràng, sắc nét. Vì lợi nhuận, các tổ chức in lậu sách thường chọn giấy in, mực in kém chất lượng, nội dung có thể theo đó có thể bị in không chính xác. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến nhận thức, thị lực của độc giả.

Tuy nhiên, theo khảo sát của PV, tại các cửa hàng sách trên địa bàn Hà Nội, xuất hiện không ít cuốn sách mang tên NXB Giáo dục Việt Nam, có dán tem, mác đàng hoàng nhưng lại được in bằng giấy có chất lượng thấp, mực in xấu, chữ nhòe nhoẹt, nhiều trang chữ bị mờ không đọc được.

Được biết, hàng năm, Bộ GD&ĐT cũng đã chỉ đạo các cơ quan quản lý, cơ quan thanh tra giáo dục các cấp tăng cường kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm đối với sách in lậu, in giả. Tuy nhiên, trên thực tế số lượng bị xử phạt chỉ như “muối bỏ biển” trên thị trường hiện nay sách in lậu vẫn được bày bán tràn lan.

Trước khi chờ sự vào cuộc truy quyét của các cơ quan chức năng, phụ huynh và học sinh hãy tự bảo vệ mình. Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư 21/2014 quy định các cơ sở giáo dục có trách nhiệm xây dựng các quy trình chi tiết về lựa chọn, mua sắm, quản lý, sử dụng xuất bản ấn phẩm tham khảo lưu hành trong cơ sở giáo dục, thông báo cho cán bộ, giáo viên, học viên về danh mục, xuất bản ấn phẩm tham khảo đã được chọn lựa, sử dụng hàng năm. Vì vậy, các bậc phụ huynh cần có sự tham khảo ý kiến từ phía giáo viên, đồng thời, với kinh nghiệm được đúc rút trong quá trình giảng dạy của mình, các giáo viên chuyên môn cũng nên hướng dẫn cho phụ huynh và học sinh chọn mua sách tham khảo phù hợp, sát chương trình.

Hải Hà